Loading
Futbalo kaj Fundamento
Ni diskutas la decidan momenton de la hieraŭa futbala matĉo - ĉu manludado aŭ ne, ĉu misdecido de la arbitracianto? - Rudolfo interrompas per sia amata ĉevaleto: "Futbalo estus eĉ pli bela, se oni rajtus tuŝi la pilkon ankaŭ per la manoj. En handbalo ja ankaŭ estas tiel!" ...
Laŭ la temperamento vi probable respondos: "Nu bone Rudolfo, ni scias, vi studis sporton ..., sed ĉu vi eble povus iri mendi pli da biero?" Aŭ eble pli ĉagrenite: "Ĉesu jam Rudolfo kun via ĉiama diskuto pri iu ideala sporto. Lasu nin simplaj homoj diskuti pri la simplaj reguloj de futbalo! Ĉu vi povas fermi la faŭkon dum momento?"

Tute same estas, se ni kunsidas kaj diskutas pri Esperanto. Ĝi havas regulojn ("leĝojn"). Kaj daŭre venas iuj Rudolfoj kaj proponas, ke ni ŝanĝu ilin tiel aŭ tiel. Sed strange - neniu diras "nu bone, iru alporti pli da biero, kara" aŭ "kara, simple silentu dum momento, se plenkreskuloj diskutas pri grava afero!".

Eĉ male: Kiam Waringhien en la 1950-aj jaroj publikigis sian malĝustan instruon, ke la Oficialaj Aldonoj ne fariĝas parto de la Fundamento kaj ke iliaj vortoj do ne fariĝas same netuŝeblaj kiel la vortoj jam enestintaj en FdE en 1905, neniu protestis, kvankam sufiĉas simpla legado de la Antaŭparolo por ekkoni la eraron de Waringhien.

Tro multaj lasas sin impresi de ŝajna eminenteco, de profesoraj titoloj, de eleganta multlingveco. Sed ankaŭ pri tiu aspekto FdE estas tute klare: Ne gravas, ĉu iu parolas dek lingvojn aŭ la bengalan. Gravas nur unu sola afero:

"pro la unueco de nia afero ĉiu bona esperantisto devas antaŭ ĉio bone koni la fundamenton de nia lingvo" [A 10.2 (kaj simile jam en A 5.4 kaj A 5.5)]

Kaj ni rajtas aldoni: Ne nur koni, sed ankaŭ akcepti.

Ĉu strange aŭ la plej normala afero de l' mondo? -- Se vi havas demandon pri ĝusteco de iu formo aŭ regulo de Esperanto - ĉu vi demandas eksperton pri Esperanto aŭ eksperton pri Sanskrito? Ĉu la eksperto devas bone koni la bazon de Esperanto, do la Fundamenton, aŭ la participajn regulojn de Sanskrito?

La respondo estas evidenta, ĉu?

____________________


Viaj taskoj

1. Kaj en futbalo kaj en glaci-hokeo ekzistas ofsajda regulo. Se vi volas detale scii pri la ofsajda regulo de futbalo, ĉu vi demandas eksperton pri futbalo aŭ eksperton pri glaci-hokeo?

2. Art. 10 de la Statuto 2009 de AdE priskribas la kvalifikojn de kandidatoj al AdE jene:

"Artikolo 10. Kvalifikoj
Kiel membroj de la Akademio estas elekteblaj la esperantistoj, kies kapabloj kaj agado sur la tereno de la Lingvo Internacia garantias ilian kompetentan partoprenon en la laboroj de la Akademio, t.e. ĉefe:
-- la sendiskute rekonitaj esperantologoj;
-- la eminentaj pedagogoj aŭ leksikologoj, kiuj per siaj laboroj grave helpis al la instruado de Esperanto;
-- la aŭtoroj, kies Esperantaj verkoj, originalaj aŭ tradukitaj, efektive kontribuis sur la beletra, teknika aŭ scienca kampoj al la kultura riĉiĝo de nia lingvo."

Tiu normo nur tre malprecize redonas la preksribojn de FdE pri "bonaj esperantistoj" - klarigu kial.

3. Reverku art. 10 de la Statuto de AdE tiel, ke ĝi estos kohera kun la preskriboj de la Fundamento.
_______________________________

Noto: Pro malatento kaj komputilaj problemoj la unua ankoraŭ malneta parto de tiu ĉi blogero estis afiŝita tro frue. Mi petas vian pardonon.