Loading
________________________________
"Kromdeklaro pri la nomoj Zamenhof kaj Vaŝington
La Akademio de Esperanto, lige kun sia esploro pri la skribado de diversgrade esperantigitaj propraj nomoj, rekonsideris rimarkon IV en la Oka Oficiala Aldono al la Universala Vortaro. La rimarko aperis en sekcio I(B) de la Aldono:
“B) 2 propraj nomoj
Paŭl/o
Zamenhof
RIM.IV. La nomo Zamenhof komence estis uzata kun apostrofo (ekzemple en la “Unua Libro”); en la Fundamento (fine de la Antaŭparolo) ĝi aperas sen apostrofo, tiel same kiel la virnomo Vaŝington (12, 19). Dume oni trovas en la U.V., ĉe an/, la urbonomon Nov-Jork sen apostrofo, sed en la ekzercaro (37, L. 1) troviĝas Nov-Jorko, kie ne povas temi pri preseraro. Fakte temas pri neesprimita licenco al la 16a Regulo pri apostrofado de substantivoj, licenco, laŭ kiu ĉe propraj nomoj povas esti forlasata ne nur la finaĵo de l’ substantivo, sed ankaŭ la apostrofo mem.”
(Fonto: Aktoj de la Akademio II, 1968-1974, p. 12.)
La Akademio ĉi-pere nuligas tiun licencan interpreton de la apero de senapostrofaj Zamenhof kaj Vaŝington en la Fundamento kaj konstatas, ke tiuj nomformoj estas rigardendaj kiel nur parte esperantigitaj."
______________________
Viaj taskoj
1. Per kiuj argumentoj la Akademio en 2013 motivigas sian "nuligon" de la rimarko IV el OA 8 (1974) kaj sian (novan) "konstaton"?
2. Kiun principon de la Fundamento kaj kiun devon lezas la "Kromdeklaro 2013" (krom la principon de klareco)?
3. Per kiuj argumentoj la Akademio en 1974 motivigis sian rimarkon IV?
4. Koncize skizu enhavon kaj signifon de la principo, malobeita de AdE. Uzu argumentojn el la Fundamento (citaĵojn, trovlokojn).
Kromaj taskoj (malfacila, ĉar ne jam klarigita)
4. Se ni konsentas, ke la Kromdeklaro 2013 lezas plurajn Fundamentajn principojn - kia estas ĝia sorto? Ĉu ĝi estas "leĝdona" por la esperantistoj? Se ne, kio ĝi estas laŭ la sistemo kaj kategorioj de la Fundamento? Argumentu laŭeble precize surbaze de la Fundamento (citaĵoj, trovlokoj).
1 comment
Bernardo said:
En tiu ĉi "leciono" mi volis direkti la "kursanojn" al la temo "mankantaj motivoj por decidoj" kaj pro tiu lezo de la principo de leĝeco.
Pri tasko 1:
Laŭ via respondo al tasko 1, vi interpretas la de vi cititan frazoparton kiel argumenton "pro fakta lingvo-uzo en 2013". kaj juĝas, ke tio estas neallasita argumento laŭ FdE.
Mi interpretis tiun frazoparton kiel nura ligilo kun la samdokumenta "Rekomendo pri la uzo de propraj nomoj". Mia kompreno estis, ke AdE donas tute neniun argumenton. Pro tiu la decido estas arbitra kaj ne kontrolebla, kaj per tio kontraŭa al la principo de leĝeco.
Niaj diversaj interpretoj malsamas nur laŭgrade. Vi diras "ne allasita argumento", mi diras "neniu argumento". La rezulto estas la sama.
Pri tasko 3:
La parto
"en la Fundamento (fine de la Antaŭparolo) ĝi aperas sen apostrofo, tiel same kiel la virnomo Vaŝington (12, 19). Dume oni trovas en la U.V., ĉe an/, la urbonomon Nov-Jork sen apostrofo, sed en la ekzercaro (37, L. 1) troviĝas Nov-Jorko, kie ne povas temi pri preseraro"
estas analizo de la Fundamenta teksto, nome de A, FE kaj UV (principo de samrangeco). Metode tute ĝuste (kaj komplete; pliajn informojn pri la temo FdE ne havas).
La parto
"La nomo Zamenhof komence estis uzata kun apostrofo (ekzemple en la “Unua Libro”)"
estas (tre, eble tro konciza) analizo de la antaŭfundamenta uzado. Ankaŭ tio estas metode tute ĝusta. FdE enhave nenion ŝanĝis. Ĝi nur faris el "silenta interkonsento" de la esperantistoj pri ĝusta Esperanto, eksplicitan skriban. Sed tion ĝi ne faris pri ĉiu detalo, sed nur pri la ĉefa parto de la en 1905 jam ekzistinta silenta interkonsento (t.n. "principo de kodeksigo", ne jam klarigita tie ĉi). Tial AdE ĉiam devas konstati, ĉu jam ekzistas interkonsento pri iu lingva demando, kiu tamen ne estas esprimita en FdE 1905 aŭ nun en FdE 2007. Ankaŭ tiun principon AdE 2013 komplete ignoras.
La vera "skandalo" de la Kromdeklaro estas, ke ĝi malprecize citas la decidon el 1974. Ĝi nome ellasas la parton super la streko:
"Estas Fundamentaj jenaj radikoj:
------------------------------------------------
A) 12 komunaj radikoj
[listo de la 12 radikoj]
B) 2 propraj nomoj
Paŭl/o
Zamenhof
RIM.IV. La nomo Zamenhof ..."
El la ellasita frazoparto "Estas Fundamentaj jenaj radikoj:" kaj la enkonduka noto al OA 8 sekvas, ke AdE en 1974 oficialigis, t.e. faris parton de FdE, la nomon "Zamenhof" (sen apostrofo) uzata (nur) en la Antaŭparolo (nur la "ideoj", t.e. principoj, de A estas devigaj, sed ne la unuopaj vortoj uzataj pro priskribi ilin, A 11). Per tiu decido, ĝi fariĝis "netuŝebla". AdE en 2013 eble povis ŝanĝi la klarigan rimarkon el 1974, sed ne plu la oficialigon.
Ĉar AdE rajtas aldoni al FdE nur "normalan Esperantan vorton", la Kromdeklaro klopodas ŝanĝi la statuson de la nomformo al "nenormala Esperanta vorto". Tio ne eblas. La Kromdeklaro lezas la principon de netuŝebleco.
Egale, el kiu angulo oni rigardas al la fifama Kromdeklaro, ĝi estas malĝusta kaj kontraŭ-Fundamenta laŭ ĉiuj perspektivoj.
La nuna AdE simple ignoras la Fundamenton, eĉ laboras rekte kontraŭ ĝi. La nuna AdE pro tio ne estas "ia centra institucio, kiu havas nedisputeblan aŭtoritatecon por la tuta esperantistaro" [A 9.4]. Ĝi simple estas malgrava privata cirklo, kiu publikigas iujn opiniojn pri iu eksterfundamenta variaĵo de Esperanto, iuspeca Esperantido.