El ĉiuj indiĝenaj legendoj de pra-Ameriko, certe neniu estas tiel universale konata kiel tiu kiun ni konas kiel la legendo pri "El Dorado". Ĝi diskonatiĝis tiel vaste en la tutan mondon, ke dum multaj jaroj la vorto "eldorado" signifis abundegon da riĉaĵoj. La legendo estis konata ĉefe en Europo kaj tio estis la ĉefa kialo por ke la hispanaj konkerintoj amese venus al pra-Ameriko serĉe de fablaj trezoroj kiujn la nova mondo promesis por ili... Ĉe la romantika kaj aventurema menso de tiuj hispanoj, la legendo signifis nemezureblan kaj facilan riĉecon. Por akiri ĝin oni bezonis antaŭeniremon, kuraĝon kaj iom da bona ŝanco... kaj ili havis tiujn ecojn grandkvante. Al la hispana konkerinto, tiu indiĝena kaj "sovaĝa" Ameriko promesis urbojn komplete konstruitaj el oro, en kies domoj la ĵuveloj el tiu metalo kaj arĝento estis miksataj kun smeraldoj kiuj, laŭ ilia propra fantazio, plenkovris la loĝejojn de tiuj potencaj kacikoj... La legendo de "El Dorado" konvertis Amerikon en la sidejo de la homaj ambicio kaj avideco. La mirinda, la fekundega revemo elverŝita sur tiu legendo -kiu ne estas legendo, sed pli bone dirite, parto de la historio de la kolombiaj indiĝenaj praloĝantoj-, povas meti ĝin, pro ĝia nekomparebla beleco, pro ĝia eksterordinara grandeco, apud la plej belaj inter tiuj kiujn kudris la homa menso, tra la tempoj, tra ĉiuj civilizacioj de la homa kulturo... Diras la legendo ke, "proksime de la tempo kiam la ceremoniaj ritoj kiuj la kaciko de la regiono okazigis por doni al la Dioj donacojn, por fari oferojn kaj pripetegi la bonecon de la Dioj regantaj la lagunon, samkile por sin refirmigi antaŭ la popolo kiel reprezentanto de la Dioj, kaj tiel konservi por ĉiam sian povon sur la indighenaro".

"La kaciko kaj la ĉefaj membroj de la reĝa kortego komencas la devigan faston kaj abstinadon, bezonataj por la purigado de la korpo kaj animo, por esti preparataj por alvoki la bonecon de la Diino de la laguno. Per tiu ĉi tempo de oferoj kaj pentofaroj, la Dioj estos helpopretaj kaj tiuj kiuj ilin alvokas ricevas pardonon al siaj pekoj, konsolon en la malĝojo, kaj promesojn de feliĉo por la estonteco".

Dum la kaciko kaj la korteganoj sdin pretigas fizike kaj spirite por la rito en la Laguna, ĉe la reĝa loĝejo oni preparas ĉion por la eksterordinatra okazontaĵo, nenion lasante al la improvizado. Ĝis la plej malgranda detalo estas zorgata. Ĉion oni preparas detalege por la ritaro. Kompreneble, oni ne nur pretigas kio estas bezonata por la solena kaj pompa ceremonio; oni ankaŭ ĉion pretigas por la granda festoj kiuj devas komenci por la rito en la sankta adorejo. La popolo pretigas la maskojn, la belegajn ornamaron, siajn plej riĉajn ornamaĵojn, siajn plej belajn plumtufoj multkolorajn. Aliaj pretigas la muzikinstrumentojn, dum la ceteraj pretigas abundajn kaj bongustegajn manĝaĵojn, sed antaŭ ĉio, la "chicha", por soleni la reĝan spektaklon kiun ili baldaŭ ĉeestos...

La reĝa barko malalproksimiĝas malrapide, dum la ĉeestantaro, kiu restas dorse de la laguno -kun l akapo klinita- , por ne ofendi per la rigardo la diecon de la majesta kaciko, kantas pli laŭte, preĝas pli fervore...Meze de la laguno, ĉirkaŭita de la fumo de parfumitaj resinoj, la svelta kaciko turnas orienten kaj atendas la aperon de la reĝo de la altecoj. Raŭka murmuro de preĝoj ŝvebas sur la ondoj de l a "Sanktega Laguno", dum la kaciko ankaŭ kantas religiajn kantojn apenaŭ percepteblaj de siaj propraj kunuloj en la ritaro.

Oni povas preskaŭ tuŝi al religiecon de la momento kaj subite, el la matenruĝo ekaperas la dia suno kiu elverŝas siajn dariojn al la "Laguno de Guatavita". Sunradio, brilega kaj impona, karesas la oran korpon de la kaciko. Li, banata per la dia fajro suprenlevas la brakojn kun fierega gesto kaj salutas la sunon kun emocio senlima, kun ĝojo neeltenebla. Lia voĉo resonas en ĉiuj anguloj de la laguno ĝis ĝi perdiĝas en la pregoj de la homamaso kiu -nun fronte al la adorejo- kriegas emociege, ekzaltege, ĉe la unuaj sunradioj kiuj igas blindige brilegi la oran kacikon... La "Suvereno de Guatavita", meze de la laguno, daŭras senmova, kvazaŭ perdita en sia ekstazo. Revenas li al si kaj deklamante la pej sincerajn kaj belajn preĝojn, ĵetas al la fundo de la sankta laguno smeraldojn la plej belajn homaĝe la la Diino de la "chibcha" popolo (prononcu Ĉibĉa ), peteganta benojn por la amata popolo. Ĵetas li poste en la lagunon delikataj kaj belaj oraj ornamaĵoj. Homformajn oraĵojn. Bestojn el oro. Ĉio farita de la plej fajnaj artistoj. La oraj kaj smeraldaj oferaĵoj daŭre iras ĝis la profundo de la adorejo... daŭre... Elĉerpitaj la riĉaj oferaĵoj, la kaciko saltas al la kristalaj akvoj de la laguno. Li frotas sin per herboj. La resino kaj la dika ora tavolo iras funden. La kaciko doninte la lastaj oferojn a la Diino de la laguno reenbarkiĝas. La adjutantoj sekigas lin per parfumitaj korpotukoj kaj kovras lin per la reĝa kolibra mantelo. La barko returnas borden. la ekzitata popolo turnas denove dorse de la laguno, ĉar kiel ĉiam, -krom tiu magia kaj sanktega momento ĵus fininta- ili ne povas vundi la suveranecon de la kaciko per siaj rigardoj. La barko, denove surbordas kaj la kaciko paŝas plenceremonie al la palankeno per kiu la bravaj soldatoj kondukas lin al la reĝa loĝejo.