Ĉu Israelo estas juda ŝtato?

Ĉu la papo estas katolika?

Nenio pri Israelo povus esti pli evidenta ol ĝia judeco. Kiel Pollando estas la nacia ŝtato de la pola popolo kaj Japanio estas la nacia ŝtato de la japana popolo, tiel Israelo estas la nacia ŝtato de la juda popolo. La rezolucio de UN de 1947 pri dispartigo de Palestino enhavas ne mapli ol 30 indikojn pri la “juda ŝtato” kies kreado ĝi estis legitimiĝanta; 25 jarojn antaŭe, la Ligo de Nacioj estis simile nekomplika rajtigante “la fondiĝon de nacia hejmo por la juda popolo en Palestino”. Kiam Israelo ekzistiĝis la 15-an de majo 1948, ĝia juda identeco estis la unua detalo raportata. La artikolo sur la antaŭa paĝo de The New York Times komenciĝis: “La juda ŝtato, la plej nova suvereneco de la mondo, kiu estos konata kiel Ŝtato de Israelo, estiĝis en Palestino je la noktomezo je la ĉeso de la brita mandata teritorio”.

Hodiaŭ duono el la judoj de la planedo loĝas en ĉi tiu ŝtato, multaj el ili rifuĝantoj de kontraŭjudisma subpremo kaj perforto aliloke. En mondo kun pli ol 20 arabaj ŝtatoj kaj 55 muzulmanaj landoj, la ekzisto de ununura malgranda juda ŝtato devus esti nekontraŭebla. “Israelo estas suverena ŝtato kaj la historia hejmlando de la juda popolo”, prezidanto Barack Obama diris al la Ĝenerala Asembleo de la Unuiĝintaj Nacioj la lastan monaton. Nun tio devus esti banala veraĵo, ne pli disputveka ol nomi Italion la suverena hejmlando de la itala popolo.

Ankoraŭ por la malamikoj de Israelo juda suvereneco estas tiel netolerebla hodiaŭ kiel ĝi estis en 1948 kiam kvin arabaj armeoj invadis la ĵusnaskitan judan ŝtaton, permesante “militon de ekstermado kaj gravan masakron”. Nefinaj rundoj de interparoloj kaj nenombreblaj alvokoj je la “pacprocezo” ne ŝanĝis la sube estantan realecon de la Araba-Israela konflikto, kiu ne temas pri kolonioj aŭ landlimoj aŭ Jerusalemo aŭ la rajtoj de palestinanoj.

La radiko de la malamikeco estas la rifuzo agnoski la neŝanĝeblan rajton de la juda popolo al suverena ŝtato en sia historia hejmlando. Ĝis tio ŝanĝiĝas neniu daŭra paco eblas.

Tio estas kial la israela registaro estas ĝusta insisti ke la Palestina Aŭtoritato publike agnosku Israelon kiel la judan ŝtaton. Tio estas la decidiga lakmustesto. “Palestina naciismo estis bazita sur elpelo de ĉiuj israelanoj”, rakontis Edward Said al intervjuanto en 1999 kaj la plej bona pruvo ke la plej multaj el la palestinanoj ankoraŭ celas elimini Israelon estas la intenseco per kiu eĉ supozataj moderuloj kiel Maĥmud Abbas ne agnoskas – aŭ ne kuraĝas – la judecon de Israelo kiel legitiman fakton de vivo. “Kio estas ‘juda ŝtato’?” kriegis Abbas en palestina televido. “Vi povas nomi vin kion ajn vi volas, sed mi ne akceptos ĝin … Vi povas nomi vin la cionista respubliko, la hebrea, la nacia, socialista [respubliko]. Nomu ĝin kion ajn vi ŝatas. Mi ne zorgas.”

Troviĝas tiuj kiuj asertas ke Israelo ne povas esti kaj juda ŝtato kaj demokratio. Kiam la israela parlamento decidis lastsemajne postuli novajn nejudajn civitanojn ĵuri pri lojaleco al Israelo kiel “juda kaj demokratia” ŝtato, kelkaj koleriĝis. “La frazo mem estas oksimoro”, unu leganto skribis al Boston Globe. “Kiel ŝtato povas malfermite favori unu etnan grupon super ĉiuj aliaj kaj deklari sin esti demokratia?”

Sed tute ne troviĝas konflikto inter la juda identeco de Israelo kaj siaj demokratiaj valoroj. Fakte la rezolucio pri dispartigo de UN de 1947 ne nur elvokis dispartigi Palestinon en “sendependa araba kaj juda ŝtatoj”, ĝi eksplicite postulis ambaŭ el ili “formuli demokratian konstitucion” kaj elekti registaron “per universala balotrajto kaj per sekretaj balotoj”. La judoj obeis. La araboj ekkomencis militon.

Multaj el la demokratioj de la mondo havas oficialajn ŝtatajn religiojn. Konsideru Brition, kies monarko estas la ĉefo de la Eklezio de Anglio; aŭ Grekion, kies konstitucio elektas la Orientan Ortodoksan Eklezion kiel la “superregan religion” de la lando. La ligo de nacia karaktero kun religio estas ĉiutagaĵo. Israelo elstaras nur pro tio ke ĝia religio estas judismo, ne kristanismo, islamo aŭ hinduismo.

Nek estas demokratieco neakordigebla kun aparta etna karakterizaĵo. Irlando rezignas siajn ordinarajn postulojn pri civitaneco por aspirantoj kun irlanda origino. La konstitucio de Bulgario aprobas rajton “akiri bulgaran civitanecon per plifaciligita procedmaniero” por ajna “persono kun bulgara origino”. Ne estas oksimore priskribi Irlandon kiel “irlandan kaj demokratian” aŭ Bulgarion kiel “bulgaran kaj demokratian”. La prosperanta malgranda juda demokratio de Israelo ankaŭ ne estas iu oksimoro.

Ĝi estas io alia: gvidstelo de deco en danĝera, malamplena najbaraĵo. Se nur ĝiaj malamikoj povus forlasi sian malicon, kia Edeno tiu najbaraĵo povus fariĝi.

Tradukita el la angla: The undeniable Jewish state

Tiu ĉi afiŝo estas publikigita en tri lokoj samtempe: miajpripensadoj.wordpress.com, Esperanto.com kaj Ipernity. Listo de ĉiuj artikoloj.